یکی از بزرگ‌ترین و پیچیده‌ترین مفاصل در بدن که مستعد آسیب‌دیدگی نیز هست مفصل زانو می‌باشد. به همین خاطر شناخت آناتومی مفصل زانو می‌تواند به درک بهتر آسیب‌ها و روش‌های درمان آن کمک کند. آسیب‌ها و مشکلات زانو در هر سنی ممکن است رخ دهند و اختلالات زیادی در زندگی افراد ایجاد کنند. متخصصین کلینیک تخصصی فیزیوتراپی هبوط در زمینه روش‌های درمانی زانو بسیار باتجربه هستند. همچنین از روش‌ها و متدهای روز برای درمان آسیب‌های وارده به زانو استفاده می‌گردد.
نقش زانو در بدن
زانو مفصل بزرگی است که ران را به ساق پا متصل می‌کند. طرح ساختمانی زانو تا اندازه‌ی زیادی ناپایدار است. با این حال این مفصل قادر است که تمام وزن بدن فرد را تحمل کند. هنگام راه رفتن و دویدن به مراتب فشار بیشتری به زانو وارد می‌شود. ساختار زانو در فرآیند حرکتی پاها اهمیت به سزایی دارد. عمق مفصل زانو نسبت به مفصل ران کمتر است. این عمق کمتر با رباط‌های قوی‌تر و مستحکم‌تر در مفصل زانو جبران شده است. در ادامه با ساختار و اجزای تشکیل دهنده زانو بیشتر آشنا خواهیم شد.
آشنایی با آناتومی مفصل زانو
مفصل زانو به عنوان یکی از پر استفاده‌ترین مفاصل در بدن از بخش‌های مختلفی تشکیل شده است. هر کدام از این اجزا در زانو وظیفه‌ای را به عهده دارند. همچنین بسته به آسیب‌دیدگی هر کدام از بخش‌های زانو روش درمانی متفاوت خواهد بود.
1- استخوان‌های زانو
اصلی‌ترین وظیفه‌ی استخوان‌ها در این مفصل حفظ ثبات و انعطاف‌پذیری زانو می‌باشد. با توجه به ساختار زانو 4 استخوان مختلف اعم از:
- تیبیا: این استخوان را اغلب با نام ساق پا می‌شناسیم که از مفصل زانو تا مچ پا امتداد دارد. در بالای این استخوان دو غضروف هلالی با نام منیسک وجود دارد. وظیفه این دو غضروف جذب فشارهای وارده بر روی مفصل زانو و کمک به ثبات آن است.
- کشکک مفصل زانو: یکی دیگر بخش‌های آناتومی مفصل زانو استخوانی مثلثی شکل و مسطح است. کشکک زانو هنگام حرکت روی استخوان ران سر خورده و به کاهش ساییدگی بین عضلات و استخوان‌ها کمک می‌کند.
- فمور: به این استخوان که بلندترین و مستحکم‌ترین استخوان در بدن است استخوان ران نیز گفته می‌شود. فمور در قسمت پایین کروی شکل بوده که به آن کندیل فمور می‌گویند.
- فیبولا یا نازک نی: این استخوان نازک و بلند در بخش خارجی ساق پا و به موازات درشت نی قرار دارد.
در آناتومی این مفصل به کار رفته‌اند. به کمک تمام این استخوان‌ها در کنار هم ثبات و استحکام مفصل زانو حفظ می‌شود.
2- لیگامان‌ها یا رباط‌های مفصل زانو
در زانو از رباط‌های مختلفی برای کمک به استخوان در ایجاد ثبات این مفصل استفاده شده است. این رباط‌ها عبارتند از:
- رباط جانبی داخلی زانو
- رباط جانبی خارجی زانو
- رباط صلیبی قدامی
- رباط صلیبی خلفی
- رباط کشکک ران
می‌باشند. بعضی از این رباط‌ها با محدود کردن حرکت‌های جانبی زانو از آسیب‌دیدگی این مفصل جلوگیری می‌کنند. این موضوع نشان‌دهنده پیچیدگی بسیار زیاد در آناتومی مفصل زانو می‌باشد.
3- تاندون‌های مفصل زانو
به بافت‌های ارتجاعی که به نوعی بخشی از ماهیچه محسوب می‌شوند تاندون گفته می‌شود. ماهیچه‌های مفصل زانو از طریق تاندون‌ها به استخوان‌های این بخش متصل می‌شوند. این موضوع اصلی‌ترین وظیفه‌ی تاندون‌ها در زانو و البته در دیگر بخش‌های بدن است.
4- غضروف‌های مفصل زانو
در انتهای استخوان ران و داخل زانو غضروف‌های مفصلی وجود دارند. این غضروف‌ها در استخوان تیبیا در مفصل زانو نیز دیده می‌شوند. کار اصلی غضروف در زانو جلوگیری از ایجاد حس درد هنگام حرکت استخوان‌ها می‌باشد. غضروف‌های موجود در مفصل زانو در حدود 2.5 سانتی‌متر قطر دارند.
5- منیسک در مفصل زانو
یکی از بخش‌های بسیار مهم و اصلی در مفصل آناتومی مفصل زانو منیسک می‌باشد. منیسک ساختارهایی غضروفی- فیبری می‌باشند که در حد فاصل ران و درشت نی قرار گرفته‌اند. سطح بالایی منیسک مقعر است و کوندیل استخوان راه در آن‌ها جای گرفته است. بخش زیرین منیسک نیز صاف بوده و به استخوان تیبیا در زانو متصل است. مهم‌ترین وظیفه این بخش از زانو پر نمودن فضای مفصلی زانو است. همچنین به کمک منیسک فضای مفصل زانو عمیق‌تر شده و ثبات کلی مفصل افزایش می‌یابد.
بعد از آشنایی با ساختار مفصل زانو به بیان مشکلات و بیماری‌های این مفصل می‌پردازیم.
شایع‌ترین مشکلات مفصل زانو
مفصل زانو به واسطه کارایی زیادی که دارد در بسیاری از اوقات درگیر مشکلات زیادی می‌شود. این مشکلات هم در بین جوانان و هم در بین افراد سالخورده رخ داده و شایع است. مشکلاتی نظیر:
- تورم مفصل زانو
- قفل شدن زانو
- خالی کردن زانو
- صدا دادن مفصل زانو
- درد و حساسیت به لمس در مفصل زانو
در بیشتر اوقات در این مفصل پر کاربرد رخ می‌دهد. این مشکلات با توجه با ساختار و آناتومی مفصل زانو به علل مختلفی بروز می‌کنند. برای رفع تمام این مشکلات می‌توانید از خدمات تخصصی فیزیوتراپی کلینیک هبوط بهره‌مند شوید. کافی است فرم مربوط به مشاوره را در سایت کلینیک هبوط تکمیل نمایید. بی‌توجهی به مشکلات زانو منجر به شدت گرفتن آسیب در این ناحیه می‌شود. بنابراین باید در اسرع وقت و با مشاهده هر کدام از این علائم به کلینیک‌های تخصصی فیزیوتراپی مراجعه کنید.
آشنایی با اختلالات پاتالوژی و بیماری‌های زانو
در این بخش با اصلی‌ترین و مهم‌ترین بیماری‌های مفصل زانو در افراد مختلف آشنا خواهیم شد.
1- آرتروز زانو
آرتروز زانو در اغلب اوقات با بالا رفتن سن در افراد بروز پیدا می‌کند. درد- خشکی در مفصل زانو و تورم از جمله علائم این بیماری به شمار می‌روند.
2- آسیب‌دیدگی رباط زانو
در مفصل بزرگ زانو 4 رباط مختلف وجود دارد که در معرض آسیب هستند. هرگونه حرکت ناگهانی و شدید می‌تواند به رباط‌های زانو آسیب‌های جدی وارد کند.
3- پارگی منیسک در زانو
این غضروف سخت و محکم که استخوان ران و ساق پا را به هم وصل کرده نیز ممکن است آسیب ببیند. در آناتومی مفصل زانو از منیسک به عنوان ضربه‌گیر یاد می‌شود. بنابراین نسبت به دیگر بخش‌های زانو بیشتر در معرض آسیب و پارگی قرار دارد.
4- روماتیسم زانو
این بیماری در گروه بیماری‌های خود ایمنی قرار دارد که در بسیاری از مفاصل بدن برزو پیدا می‌کند.
سخن پایانی
بعد از آشنایی با ساختار و آناتومی مفصل زانو مشکلات و بیماری‌های این ناحیه بهتر درک می‌شود. برای رفع عارضه‌های ایجاد شده در مفصل زانو به کلینیک فیزیوتراپی هبوط مراجعه فرمایید. بهترین متدها و تجهیزات درمانی و مجرب‌ترین فیزیوتراپ‌ها را در کلینیک هبوط خواهید یافت.
