روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید یه بیماری التهابیه که مفاصل رو درگیر می‌کنه. این بیماری از نوع خود ایمنی هست و وقتی سیستم ایمنی بدن به غلط به بافت‌های خود بدن حمله می‌کنه، پیش میاد. برعکس مشکلاتی که از سائیدگی استخوان (استئوآرتریت) ناشی می‌شه، آرتریت روماتوئید به پوشش مفاصل آسیب می‌رسونه و باعث ورم دردناک می‌شه که می‌تونه به فرسایش استخوان و تغییر شکل مفاصل منجر بشه.
علاوه بر این، التهاب ناشی از آرتریت روماتوئید می‌تونه به سایر قسمت‌های بدن هم آسیب بزنه. برای بعضی از بیمارها، روماتیسم مفصلی ممکنه به پوست، چشم، ریه، قلب، کلیه، غدد بزاقی، بافت عصبی، مغز استخوان و عروق خونی صدمه بزنه. هرچند که درمان‌های جدید سعی دارن بیماری رو بهبود ببخشن، اما این بیماری اگه نادیده گرفته بشه، می‌تونه موجب ناتوانی جسمی بشه.
علائم روماتیسم مفصلی چی هستن؟
علائم روماتیسم مفصلی می‌تونه از نظر شدت متفاوت باشه و حتی دوره‌ای دیده بشه. یکی از دوره‌ها زمانی‌که شدت بیماری افزایش پیدا می‌کنه، با ورم و درد بیشتر و بعدش نیز دوره‌ای که درد کمتر می‌شه و احساس بهبودی پیدا می‌شه. ولی علائمش معمولاً شامل موارد زیر هست که تو هر شخص ممکنه متفاوت باشه:
- حساس و گرم و متورم شدن مفاصل
- سفتی مفاصل بعد از بیدار شدن از خواب یا عدم تحرک طولانی
- خستگی، تب و بی‌اشتهایی
- درگیر شدن مفاصل کوچیک مثل مفاصل انگشتان دست و پا در ابتدای بیماری
- تغییر شکل مفاصل و جابجایی اون‌ها با پیشرفت آرتریت روماتوئید
چرا روماتیسم مفصلی به وجود میاد؟
دلایل بروز روماتیسم مفصلی تا حدی نامعلومه، اما ژنتیک و سابقه خانوادگی می‌تونه به شکل غیرمستقیم تاثیر بذاره. یعنی این موارد به تنهایی باعث بروز بیماری نمی‌شن، بلکه واکنش ژن‌ها به عوامل محیطی مثل عفونت و ویروس‌ها باعث این بیماری می‌شه. درصد احتمال ابتلا به روماتیسم مفصلی در میانسالان و زنان بیشتره. همچنین، استعمال دخانیات، اضافه وزن و رطوبت محل زندگی هم نقش زیادی تو این بیماری داره.
تاندونوپاتی یعنی چی؟
تاندونوپاتی یه اصطلاح کلی برای بیماری‌های مرتبط با تاندونه که باعث درد و ورم می‌شه. درد ناشی از تاندونوپاتی می‌تونه تو زندگی روزمره مشکل ایجاد کنه و ممکنه بیمار نتونه ورزش یا کارهای روزمزه‌اش رو انجام بده. این اختلال معمولاً شامل تاندونیت و تاندونوز می‌شه که درباره هر کدوم توضیح می‌دیم:
- تاندونیت: بعد از آسیب ناگهانی ناشی از بلند کردن وزنه سنگین یا فعالیت‌های تکراری، التهاب تاندون به وجود میاد که تاندونیت نامیده می‌شه. تاندونیت دردناکه و می‌تونه حاد یا مزمن باشه. شایع‌ترین نوعاش تاندونیت آشیل، تاندونیت کشکک زانو و تاندونیت روتاتور کاف هستن.
- تاندونوز: این مورد به آرامی پیش میاد و معمولاً نتیجه استفاده زیاد از تاندون‌ها ست. این بیماری باعث تخریب فیبرهای کلاژن تو تاندون می‌شه. آرنج گلف‌بازان و آرنج تنیس‌بازان از شایع‌ترین تاندونوزها هستن، که مچ دست و انگشت شست رو درگیر می‌کنن.
تاندونوپاتی می‌تونه تو هر سنی و هر فردی رخ بده، ولی بیشتر تو ورزشکارا دیده می‌شه. تحقیقات نشون می‌ده که درصد زیادی از دوندگان به تاندونیت آشیل مبتلا می‌شن و تقریباً نیمی از آسیب‌های ورزشی، آسیب‌های مربوط به تاندون هستن. بنابراین، مراقبت‌های ریکاوری برای ارتقاء عملکرد ورزشی ورزشکاران خیلی ضروریه. علاوه بر ورزشکاران، تاندونوپاتی تو زنان، میانسالان، افرادی با شرایط خاص پزشکی و کسانی که کارهای تکراری انجام می‌دن هم شایع‌تره.
علائم تاندونوپاتی چیا هستن؟
علائم تاندونوپاتی شامل موارد زیر هستند:
- درد، حساسیت و سوزش
- مشکل تو حرکت مفاصل
- صدای غیرمعمول در مفاصل
- ترک خوردن استخوان
- ضعف عضلانی
- قرمز و متورم شدن پوست
- گرم شدن ناحیه دردناک
چرا تاندونوپاتی به وجود میاد؟
علت‌های بروز تاندونوپاتی دقیقاً مشخص نیست و به عوامل مختلفی بستگی داره. تمرینات شدید، عدم تعادل عضلانی، تجهیزات نامناسب یا سطوح تمرینی ضعیف، ضعف عضلانی، عدم انعطاف‌پذیری و بلند کردن اشیا سنگین ممکنه عوامل بروز تاندونوپاتی باشن. این بیماری فقط مختص ورزشکاران نیست و به خاطر سبک زندگی بی‌تحرک و گردش خون ضعیف تو تاندون‌ها هم ممکنه به وجود بیاد.
روماتیسم مفصلی و تاندونوپاتی چه رابطه‌ای با هم دارن؟
همه افراد ممکنه درد رو تجربه کنن، اما دردی که واقعا شدید باشه و از عهده‌اش خارج باشن یه زنگ خطره که باید پیگیری بشه. اگر آرنج یا کتف شروع به درد کرده، ممکنه به خاطر ورزشی بدون نرمش انجام شده باشه. اگر یکی از انگشت‌ها درد می‌کنه و موقع باز کردن قفل می‌شه، تایپ کردن زیاد یا ارسال پیامک می‌تونه دلیلش باشه. ولی در واقع دلیل اصلی این مشکلات در طولانی مدت، روماتیسم مفصلی یا تاندینوپاتی هست.
متاسفانه، تشخیص بین روماتیسم مفصلی و تاندینوپاتی خیلی سخته و این یعنی که با مراقبت‌های پزشکی دقیق باید دلیل اصلی درد پیدا بشه و بر اساس اون درمان بشه. هر دو حالت می‌تونن با درد خفیف یا شدید شروع بشن، ولی برخی تفاوت‌ها هم دارن. روماتیسم مفصلی یا آرتریت روماتوئید با التهاب مفاصل مشخص می‌شه و تاندونوپاتی با التهاب تاندون.
از جمله سایر علائم روماتیسم مفصلی و تاندونوپاتی به جز التهاب می‌تونه به ورم، سرخی و دردی که با حرکت بدتر می‌شه اشاره کرد. چون علائم خیلی شبیه هم هستن، پزشکان از بیمار درباره محل درد و زمان شروع اون سوال می‌پرستن تا تشخیص درست بدن. همچنین پزشک به عوامل خطری که بیمار رو در برابر این دو بیماری آسیب‌پذیر می‌کنه، توجه می‌کنه.
هرچند که هر دو بیماری با علامت التهاب شناسایی می‌شن، اما مبتلا شدن به یکی به طور مستقیم باعث مبتلا شدن به دیگری نمی‌شه و عواملی تو این مورد تاثیر داره. تحقیق‌ها نشون می‌ده که آرتریت روماتوئید به همراه نقرس، اضافه وزن و دیابت ممکنه باعث تاندونوپاتی بشه. همچنین، درد تاندون ممکنه بخشی از آرتریت روماتوئید باشه چون فرآیندهای التهابی که به مفاصل آسیب می‌زنند می‌تونن روی بافت‌های همبند مثل تاندون‌ها تاثیر بذارند. افراد مبتلا به آرتریت روماتوئید در معرض انواع مشکلات از جمله التهاب تاندون‌ها، رباط‌ها و بورس‌ها هستن.
درمان روماتیسم مفصلی و تاندونوپاتی با فیزیوتراپی چجوریه؟
درمان روماتیسم مفصلی و تاندونوپاتی برای کاهش ناتوانی تو خیلی از زمان‌ها حیاتی هست. کسانی که آرتریت روماتوئید یا تاندونوپاتی دارند، در معرض خطر کاهش انعطاف‌پذیری، آتروفی عضلانی و کم شدن قدرت عضلانی و عملکرد قلبی عروقی هستن. به همین خاطر درمان با دارو و فیزیوتراپی برای اون‌ها ضرورت داره. تکنیک‌های فیزیوتراپی شامل دوره‌های مناسب استراحت، برنامه‌های ورزشی و اصلاح فعالیت‌هاست.
فیزیوتراپی برای روماتیسم مفصلی و تاندونوپاتی می‌تونه شامل روش‌هایی مثل گرما درمانی، سرما درمانی، نوار درمانی یا تیپینگ، تحریک الکتریکی، تجهیزات مهاربندی و فشرده سازی که پزشک بعد معاینه توصیه می‌کنه باشه. برنامه‌های ورزشی شامل تمرینات کششی، ایزومتریک، تمرینات تقویتی و تهویه هوایی هست که می‌تونه به کاهش درد کمک کنه. این تمرینات باید تو شرایطی انجام بشه که فشار به تاندون نباشه.
کلینیک فیزیوتراپی مربوطی با پیشرفت‌های تحقیقاتی، رعایت نکات بهداشتی و تجهیزات پیشرفته و مدیریت متخصص گام بلندی تو جهت سلامت برمی‌داره. همچنین خدمات فیزیوتراپی تو خونه هم از جمله خدماتیه که توسط متخصصان با تجربه در مرکز فیزیوتراپی مربوطی ارائه می‌شه. برای بهبود و کسب اطلاعات بیشتر به صفحه اصلی کلینیک مربوطی مراجعه کنید.
سوالات متداول
آیا آرتریت روماتوئید می‌تونه باعث تاندونوپاتی بشه؟
بله، التهاب و دردی که ناشی از روماتیسم مفصلی هست ممکنه طولانی مدت به تاندون‌ها آسیب بزنه و منجر به تاندونوپاتی بشه.
روماتیسم مفصلی بیشتر روی کدوم تاندون‌ها تاثیر می‌ذاره؟
بیماران مبتلا به روماتیسم مفصلی معمولاً نمی‌تونن مفاصلشون رو راحت خم کنن و اگه سفتی مزمن وجود داشته باشه، به راحتی نمی‌تونن مفصل رو حرکت بدن. به همین خاطر، روماتیسم مفصلی معمولاً روی تاندون‌های اکستانسور، خصوصاً تاندون‌های انگشتان دست و پا تاثیرگذار هست.
بهترین ضد التهاب برای تاندونیت چیه؟
آسپرین، ناپروکسن، ایبوپروفن یا استامینوفن
چطور می‌تونید تفاوت بین تاندونیت و آرتریت روماتوئید رو تشخیص بدید؟
آرتریت روماتوئید به معنی التهاب مفاصل و اطرافشه. در حالی که تاندونیت التهاب یک تاندونه که ماهیچه رو به استخوان وصل می‌کنه.
تاندونوپاتی چطور درمان می‌شه؟
بی حرکتی با آتل، استفاده از عصا، داروهای ضد التهابی، تزریق کورتیکواستروئید، فیزیوتراپی و ترموتراپی
روماتیسم مفصلی چطور درمان می‌شه؟
مصرف داروهای مسکن و ضد التهاب مثل استامینوفن، آسپرین یا ایبوپروفن
ترموتراپی و کرایوتراپی
بی حرکتی مفاصل
ماساژ درمانی
تحریک الکتریکی عصب از طریق پوست (TENS)
طب سوزنی و الکتروآکوپانچر
آیا آرتریت روماتوئید می‌تونه تاندون‌ها رو ضعیف کنه؟
با پیشرفت روماتیسم مفصلی، آسیب به تاندون شایع می‌شه و ممکنه پارگی تاندون رو به دنبال داشته باشه.
