پیچ‌خوردگی مچ پا یکی از مشکلات رایج است که هر فردی ممکن است دچار آن شود. این حالت معمولاً به دلیل حرکات ناخواسته در حین راه رفتن یا دویدن، فرود غیرصحیح بر روی پا یا حتی افتادن اتفاق می‌افتد. پیچ‌خوردگی می‌تواند منجر به درد، تورم، کبودی و نشانه‌های دیگر شود. بسیاری از موارد پیچ‌خوردگی بدون نیاز به درمان خاصی به خودی خود بهبود می‌یابند، اما در برخی افراد ممکن است عوارض یا سردردهای مزمنی ایجاد شود.در ادامه ما این موضوعات را به‌صورت علمی و دقیق در کلینیک فیزیوتراپی مربوطی بررسی می کنیم. علاوه بر آن خدماتی همچون فیزیوتراپی در منزل و … را پوشش میدهیم.
پیچ‌خوردگی مچ پا چیست؟
پیچ‌خوردگی مچ پا (Ankle sprain) به حالتی اطلاق می‌شود که در آن یکی از رباط‌های پای شما به طور ناخواسته کشیده می‌شود و می‌تواند درد زیادی را به همراه داشته باشد. رباط‌ها استخوان‌ها را در نقاط مفصلی مهار می‌کنند. هرگاه مچ پا در وضعیتی نادرست قرار گیرد و این رباط‌ها کشیده شوند، درد شدیدی در ناحیه مچ احساس خواهد شد. شدت درد به میزان آسیب وارد شده بستگی دارد و مدت زمان بهبودی نیز به شدت آسیب مربوط می‌شود.
علائم پیچ‌خوردگی مچ پا چیست؟
علائم پیچ‌خوردگی با توجه به شدت آسیب ممکن است متفاوت باشد و شامل موارد زیر است:
- درد، به ویژه در زمان قرار دادن وزن بر روی پای آسیب‌دیده
- درد در هنگام لمس مچ پا
- تورم ناحیه آسیب‌دیده
- محدودیت در حرکت
- کبودی در اطراف مچ پا
- احساس ناپایداری در مچ پا
- احساس فشار یا صدا به هنگام آسیب‌دیدگی.
چه زمان باید به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر دچار پیچ‌خوردگی مچ پا شده‌اید، ممکن است در روزهای اول برخی علائم را تجربه کنید. اما اگر نشانه‌های پیچ‌خوردگی در چند روز بعد بهبود نیابد، باید به دقت بیشتری توجه کنید. در صورتی که درد افزایش یابد، احتمالاً مشکل جدی‌تری وجود دارد! به علائم زیر توجه کنید:
- اگر کبودی بیش از حد عادی باشد.
- اگر تورم بیش از حد انتظار باشد.
- در صورتی که با قرار دادن پا روی زمین درد شدید داشته باشید.
- اگر احساس درد خاصی در ناحیه مشخصی داشته باشید.
- اگر درد به جای کاهش، افزایش یابد، مشاوره پزشکی ضروری است.
علت پیچ‌خوردگی مچ پا چیست؟
پیچ‌خوردگی ممکن است به دلیل حرکتی غیر عادی در مچ پا رخ دهد که در این حالت یکی یا چند رباط ممکن است کشیده، پارگی جزئی یا کامل شود. به طور کلی، علل پیچ‌خوردگی مچ پا شامل:
- افتادن به سمت جلو.
- فرود ناامن پس از پریدن یا چرخش ناگهانی.
- ورزش یا پیاده‌روی بر روی سطوح ناهموار.
- قرار گرفتن پای شما زیر پای شخص دیگر در حین فعالیت.
پیچ‌خوردگی مچ پا و ورزش
به بازیکنان فوتبال توصیه می‌شود که۲۴ تا۴۸ ساعت از تحمل وزن روی مچ پای آسیب‌دیده خود خودداری کنند، حداقل1 تا2 روز باید از تمرین بپرهیزند تا از وخامت اوضاع جلوگیری شود.
پیچ‌خوردگی مچ پای کودکان
کودکان ممکن است به دلیل حرکات ناگهانی یا ضربه به مچ پای خود، دچار پیچ‌خوردگی شوند. این نوع آسیب به طور معمول مچ پا، زانو یا مچ دست را تحت تأثیر قرار می‌دهد.
چگونه پیچ‌خوردگی مچ پا تشخیص داده می‌شود؟
پزشک با معاینه فیزیکی پا و مچ پا، همچنین بررسی پوست و حرکت دادن ناحیه آسیب‌دیده، می‌تواند میزان آسیب را ارزیابی کند. در موارد شدید ممکن است از عکس‌برداری مانند رادیوگرافی، سی تی اسکن یا MRI استفاده شود. مراحل اصلی تشخیص پیچ‌خوردگی شامل:
- معاینه فیزیکی
- جمع‌آوری تاریخچه پزشکی
- تصویربرداری.
روش‌های درمان پیچ‌خوردگی مچ پا چیست؟
درمان بسته به شدت آسیب متفاوت است. در موارد ناتوانی شدید، باید به متخصص ارتوپدی مراجعه کرد. در ادامه، به چند روش درمانی برای پیچ‌خوردگی مچ پا اشاره می‌شود:
- کاهش درد
- کاهش تورم
- تسریع در بهبود و عملکرد مچ پا
۱. درمان خانگی پیچ‌خوردگی مچ پا
در ابتدا باید به پزشک مراجعه کنید تا از عدم وجود شکستگی و آسیب‌های جدی اطمینان حاصل شود. استفاده از روش‌های خانگی نیز به تسکین درد کمک می‌کند. این روش‌ها شامل:
| روش‌های درمان خانگی | توضیحات |
|---|---|
| استراحت در منزل | اجتناب از فشار بر روی مچ آسیب‌دیده به تدریج باعث بهبود درد می‌شود. فعالیت‌هایی که درد و ناراحتی ایجاد می‌کنند باید محدود شوند. |
| سرما درمانی | کمپرس یخ را به مدت۱۵ تا۲۰ دقیقه در هر دو تا سه ساعت بر روی ناحیه آسیب‌دیده قرار دهید. یخ را به صورت مستقیم روی پوست نگذارید و از یک پارچه بین یخ و پوست استفاده کنید. |
| فشرده‌سازی | میتوانید از باند کشی برای جلوگیری از ورم و تورم استفاده کنید، با این حال باید مراقب باشید که خون‌رسانی تحت تأثیر قرار نگیرد. |
| بلند کردن پا | در هنگام خواب، مچ پای آسیب‌دیده را بالاتر از سطح بدن قرار دهید تا تورم کاهش یابد. |
۲. دارو و پمادهای موثر
برای درد ناشی از پیچ‌خوردگی مچ پا، استفاده از داروهایی مثل ایبوپروفن و استامینوفن موثر است. در صورتی که درد کاهش نیابد، باید به پزشک مراجعه کنید تا داروهای قوی‌تری تجویز شود.
برخی از پمادهای موثر شامل:
- پماد پیروکسیکام
- پماد دیکلوفناک
- پماد رزماری
- پماد چله داغی
- پمادهای حاوی کدوئین و ترامادول
۳. استفاده از عصا و گچ
استفاده از عصا و گچ‌گیری در موارد شدید برای بی‌حرکت کردن مچ پا ضروری است. پزشک ممکن است از باند کشی یا مچ بند نیز برای ثابت نگه داشتن پا استفاده کند.
قیمت مچ بند پا برای پیچ خوردگی
قیمت مچ بند پا به طور متوسط حدود۴۵ هزار تومان است.
۴. فیزیوتراپی و ورزش
زمانی که ورم و درد به حد قابل قبولی کاهش یابد، برنامه‌ای از تمرینات برای تقویت و بهبود دامنه حرکتی مچ پا ضروری است. فیزیوتراپی برای جلوگیری از بروز مجدد پیچ‌خوردگی مچ پا نیز حائز اهمیت است و می‌توان با بهترین فیزیوتراپیست‌ها از طریق شفاخانه مشورت کرد.
۵. جراحی
در موارد نادر که آسیب بهبود نیابد یا ناپایداری مشاهده شود، ممکن است جراحی ضروری گردد. جراحی معمولاً برای ترمیم رباط‌های آسیب‌دیده انجام می‌شود.
۶. درمان گیاهی پیچ‌خوردگی پا
استفاده از برخی گیاهان سنتی هم می‌تواند در کاهش درد مؤثر باشد. در صورتی که آسیب جدی نباشد، راهکارهای سنتی می‌توانند موثر واقع شوند. از جمله:
استفاده از سیر
سیر می‌تواند درد و التهاب را کاهش دهد. برای این کار می‌توان سیر را له کرده و به ناحیه آسیب‌دیده ماساژ داد.
درمان با پیاز
پیاز به عنوان یک ضدالتهاب عمل می‌کند. با ترکیب پیاز با نمک و قرار دادن آن روی ناحیه آسیب‌دیده می‌توان به کاهش تورم کمک کرد.
استفاده از روغن زیتون
روغن زیتون می‌تواند موجب تسکین درد شود. ماساژ ناحیه آسیب‌دیده با روغن زیتون می‌تواند به بهبود شرایط کمک کند.
روغن سیاه‌دانه
این روغن برای تسکین دردهای مفصلی و همچنین درد مچ پای پیچ خورده مفید است. با مالیدن آن به ناحیه آسیب‌دیده، به بهبود کمک خواهید کرد.
زردچوبه برای درمان درد
زردچوبه یک داروی طبیعی موثر برای درد ناشی از پیچ‌خوردگی به شمار می‌آید. می‌توان آن را به شکل خمیری روی ناحیه آسیب‌دیده قرار داد.
غذاهای مفید
غذاهای پروتئینی مانند تخم‌مرغ، مرغ و لبنیات برای تسریع روند بهبودی بسیار مفید است.
مدت زمان بهبودی
بهبودی پیچ‌خوردگی عموماً بین۲ هفته تا۱ سال بسته به شدت آسیب مدت زمان می‌برد.
مراجعه به پزشک
برای درمان پیچ‌خوردگی بهتر است به متخصص ارتوپدی مراجعه کنید.
انواع پیچ‌خوردگی مچ پا
پیچ‌خوردگی‌ها به سه نوع خفیف (درجه۱)، متوسط (درجه۲) و شدید (درجه۳) تقسیم می‌شوند.
مشکلات و عوارض
عدم درمان درست پیچ‌خوردگی و شروع زودهنگام فعالیت می‌تواند منجر به عوارضی چون درد مزمن، نااستواری و التهاب مفاصل شود.
عوامل خطر
فعالیت‌های ورزشی، سطوح ناهموار، سابقه آسیب به مچ و شرایط بدنی ضعیف از عوامل افزایش خطر به شمار می‌آیند.
چگونه از پیچ‌خوردگی مچ پا جلوگیری کنیم؟
توصیه‌ها برای پیشگیری از پیچ‌خوردگی مچ پا:
- گرم کردن قبل از ورزش یا فعالیت‌های ورزشی.
- مراقبت در هنگام راه رفتن روی سطوح ناهموار.
- استفاده از مچ‌بند برای حمایت از مچ‌های ضعیف.
- انتخاب کفش مناسب.
- اجتناب از پوشیدن کفش‌های پاشنه‌دار.
- افزایش انعطاف‌پذیری و تقویت عضلات.
نتیجه‌گیری
پیچ‌خوردگی مچ پا یکی از آسیب‌های شایع است که نیاز به توجه و درمان دقیق دارد. این عارضه معمولاً ناشی از آسیب به رباط‌ها است و در اکثر موارد، درمان مناسب می‌تواند به بهبودی سریع کمک کند. در صورتی که علائم حاد باشد، مشاوره پزشکی ضروری است.
