شکستگی بینی مربوط به دچار شدن استخوان‌های بینی، به ویژه استخوان پل بینی به آسیب است. این نوع آسیب رایج‌ترین نوع آسیب‌های صورت به حساب می‌آید و ممکن است بافت‌های غضروفی و همبند درون بینی نیز آسیب ببینند.شکستگی بینی می‌تواند ناشی از ضربه به صورت، سقوط، حرکات خشونت‌آمیز، ورزش‌های تماسی یا تصادفات رخ دهد. این عارضه با علائمی مانند درد، ورم در اطراف بینی، خونریزی، ترشح از بینی و مشکل در تنفس همراه است. در برخی موارد، بینی شکسته ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد.تشخیص درست و به موقع شکستگی بینی به بهبود درمان کمک می‌کند. در صورتی که بعد از ضربه به بینی، علائم شکستگی را تجربه کردید، بهتر است به پزشک مراجعه کنید.در ادامه، ما به تشخیص، مراقبت‌های خانگی، درمان‌های پزشکی، روند بهبودی، علل، عوامل خطر و نکات پیشگیری از شکستگی بینی خواهیم پرداخت.
انواع شکستگی بینی
در سطح جهانی هیچ نوع طبقه‌بندی رسمی برای شکستگی بینی موجود نیست. با این حال، برخی متخصصان از دسته‌بندی‌های زیر برای توضیح انواع شکستگی بینی استفاده می‌کنند.
۱. شکستگی‌های جانبی جابجا شده
شکستگی‌های جانبی به ضربه‌هایی که به سمت لبه‌های بینی وارد می‌شود مربوط می‌شوند که می‌توانند استخوان‌ها را به سمت مرکز فشار دهند. غالباً در این نوع شکستگی، قسمت پشتی بینی تحت فشار قرار می‌گیرد و ممکن است جابجا شود. این یکی از رایج‌ترین انواع آسیب به بینی است و برای درمان آن باید به متخصص مراجعه کرد.
۲. شکستگی‌های فرو رفته خلفی
شکستگی‌های فرو رفته معمولاً ناشی از ضربات مستقیم به نوک بینی هستند. در چنین آسیب‌هایی، استخوان‌ها به سمت داخل راند می‌شوند. در شکستگی‌های فرو رفته، تیغه بینی نیز معمولاً آسیب می‌بیند.
در صورت آسیب شدید، غضروف‌های جانبی ممکن است کامل از استخوان بینی جدا شوند. تشخیص این نوع آسیب معمولاً از طریق معاینه بالینی و همچنین سی‌تی‌اسکن انجام می‌شود.
۳. شکستگی ستون فقرات بینی قدامی
شکستگی‌های ستون فقرات ممکن است تنها یا در ترکیب با سایر آسیب‌ها باشد. معمولاً این نوع شکستگی‌ها با دررفتگی یا آسیب به تیغه بینی ارتباط دارد و در صورت جدا شدن، معمولاً به درمان احتیاج ندارد.
۴. شکستگی سپتوم بینی
این نوع آسیب در بیشتر موارد در شکستگی بینی وجود دارد و نیاز به ارزیابی دقیق دارد. در صورتی که آسیب خفیف باشد، معمولاً جابجایی خاطر بدون شکستگی تیغه بینی رخ می‌دهد، اما آسیب‌های شدید ممکن است منجر به شکستگی سپتوم شوند.
آسیب به سپتوم ممکن است به نوعی از دست رفتن حمایت بینی منجر شود که ممکن است نیاز به جراحی زیبایی داشته باشد.
نشانه‌های شکستگی بینی
به گفته پزشکان، علائم شایع شکستگی بینی عبارتند از:
- درد در نواحی داخلی یا اطراف بینی
- انحراف یا کجی بینی
- تورم در اطراف بینی که ممکن است باعث کج به نظر رسیدن آن شود
- خونریزی از بینی
- گرفتگی بینی که باعث اتلاف نشود
- کبودی اطراف بینی و چشم‌ها که معمولاً بعد از چند روز برطرف می‌شود
- احساس صدای داخلی یا تَرَک هنگام حرکت دادن بینی
- ترشح مخاط از بینی
علل شکستگی بینی
ضربه شدید به بینی معمول‌ترین دلیل برای ایجاد شکستگی است. این نوع آسیب ممکن است همراه با آسیب‌های دیگر به صورت یا گردن باشد. به گفته کارشناسان، علل رایج شکستگی بینی شامل موارد زیر است:
- برخورد با دیوار
- افتادن بر روی صورت
- ضربه به بینی در حین ورزش‌های تماسی
- تصادفات خودرو به خصوص موتورسیکلت‌ها
- مشت یا لگد به بینی
اگر پس از ضربه شدید به بینی علائمی نظیر درد، کجی، ورم، خونریزی و کبودی را تجربه کردید یا صدای کلیک هنگام حرکت دادن بینی شنیدید، احتمالاً بینی‌شما شکسته است.
چه کسانی در معرض خطر شکستگی بینی هستند؟
حوادث ممکن است برای هر کسی اتفاق بیفتد، بنابراین هر کسی در معرض خطر شکستگی بینی قرار دارد. اما برخی فعالیت‌ها ممکن است خطر را افزایش دهند. افراد فعال در ورزش‌های تماسی با خطر بیشتری مواجه هستند. به عنوان مثال:
- بسکتبال
- بوکس
- فوتبال
- هاکی
- هنرهای رزمی.
علاوه بر این، فعالیت‌های دیگر ممکن است خطر را افزایش دهند، از جمله:
- درگیری‌های فیزیکی
- رانندگی در وسایل موتوری، به خصوص بدون بستن کمربند ایمنی
- دوچرخه‌سواری
- اسکی و اسنوبرد.
گروه‌های در معرض خطر بالاتر
برخی از گروه‌ها، حتی اگر در فعالیت‌های ورزشی شرکت نکنند، به دلیل شرایط بدنی‌شان در معرض خطر بیشتری قرار دارند؛ مانند کودکان و سالمندان. مشکلات استخوانی برای این دو گروه به ویژه نگران‌کننده است و احتمال سقوط نیز در بین آن‌ها بیشتر است.
کودکان به دلیل در حال تکامل بودن استخوان‌هایشان، بی‌شک آسیب‌پذیرتر هستند.
عوارض شکستگی بینی
عوارضی که ممکن است با شکستگی بینی همراه باشند شامل:
۱. انحراف سپتوم بینی
شکستگی بینی می‌تواند منجر به انحراف سپتوم شود، وضعیتی که در آن دیواره نازک بینی جابجا و مجرای تنفس باریک می‌شود. درمان این وضعیت از طریق داروهای ضداحتقان و antihistamine امکان‌پذیر است، اما ممکن است نیاز به جراحی باشد.
۲. هماتوم سپتوم
در برخی موارد، خون لخته شده در بینی به هماتوم سپتوم منجر شده و می‌تواند نیاز به تخلیه فوری با جراحی داشته باشد تا از آسیب به غضروف جلوگیری شود.
۳. شکستگی غضروف
اگر شکستگی مربوط به یک ضربه شدید باشد، ممکن است آسیب به غضروف نیز وارد شود. در چنین شرایطی، جراح باید به آسیب‌های استخوان و غضروف توجه کند.
بهترین راه برای تشخیص شکستگی بینی و کاهش عوارض آن، مراجعه به پزشک تخصصی است.
تشخیص شکستگی بینی
تشخیص شکستگی معمولاً از طریق معاینه فیزیکی صورت می‌گیرد. این بررسی شامل مشاهده بینی و صورت است. اگر درد شدیدی احساس کنید، پزشک ممکن است قبل از معاینه از بی‌حس‌کننده موضعی استفاده کند.
گاهی اوقات ممکن است از شما خواسته شود پس از چند روز برای بررسی بهبود و وضعیت آسیب دوباره مراجعه کنید. در صورت وخیم بودن آسیب یا وجود آسیب‌های دیگر، پزشک ممکن است رادیوگرافی یا سی‌تی‌اسکن را تجویز کند.
درمان شکستگی بینی
اگر پزشک تأیید کند که بینی شما دچار شکستگی شده است، پس از کاهش ورم درباره روش درمان تصمیم‌گیری می‌کند. این درمان می‌تواند به صورت جراحی یا غیرجراحی باشد. دو روش اصلی درمان عبارتند از:
۱. تنظیم مجدد بینی به صورت دستی
اگر امکان درمان بدون جراحی وجود داشته باشد، پزشک باید این کار را در عرض۱ تا۲ هفته از وقوع آسیب انجام دهد. تأخیر در این روند می‌تواند باعث پیچیدگی‌های بیشتر شود.
پزشک قبل از این پروسه، داروی مسکن تجویز می‌کند و با ابزار مخصوصی بینی را بعد از بازکردن سوراخ‌های آن تنظیم می‌کند. این درمان شامل استفاده از پانسمان داخلی و خارجی است.
۲. جراحی بینی
اگر شکستگی شدید باشد یا بیش از۲ هفته ادامه یافته شود، ممکن است پزشک جراحی بینی را پیشنهاد کند. هدف از این عمل، قرار دادن استخوان‌ها در موقعیت مناسب و در صورت نیاز، تغییر شکل بینی است.
بعد از عمل ممکن است نیاز به استراحت در منزل داشته باشید. برای بهبودی بهتر، توصیه به پیروی از دستورات و مراقبت‌های پزشکی می‌شود.
روش‌های خانگی برای مدیریت شکستگی بینی
انجام تدابیری در منزل می‌تواند به کاهش نشانه‌های شکستگی بینی کمک کند. اما به یاد داشته باشید که برای درمان درست، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- یخ را در پارچه‌ای پیچیده و به مدت۱۵ دقیقه بر روی بینی قرار دهید، این کار را در طول روز تکرار کنید. این روش می‌تواند به کاهش درد و ورم کمک کند.
- برای تسکین درد، استامینوفن یا ایبوپروفن مصرف کنید و فقط طبق دستور پزشک از آن‌ها استفاده کنید.
- در صورت تجویز پزشک، برای تسهیل تنفس از داروهای ضد احتقان استفاده کنید.
- هنگام خواب، سر را بالاتر نگه دارید تا از افزایش ورم جلوگیری کنید.
- فعالیت‌های خود را کم کنید و در هفته‌های اول از هرگونه فعالیت ورزشی پرهیز کنید.
اگرچه ممکن است با برخی تدابیر ساده در منزل نسبت به درد ناشی از شکستگی بینی اقدام کنید، اما مشاوره با متخصص گوش و حلق و بینی الزامی است.
آیا شکستگی بینی بدون عمل جراحی قابل درمان است؟
تمام شکستگی‌ها نیاز به درمان جراحی ندارند. در مواردی که استخوان‌ها و غضروف‌ها جابجا شده باشند، پزشک ممکن است با روش‌های دستی آن‌ها را به جای خود بازگرداند. این کار باید در کمتر از۱۴ روز انجام شود، در غیر این صورت روند بهبودی تحت تأثیر قرار خواهد گرفت.
چگونه خونریزی ناشی از شکستگی بینی را متوقف کنیم؟
برای متوقف کردن خونریزی، می‌توانید از روش‌های زیر استفاده کنید:
- بنشینید و از خوابیدن به پشت خودداری کنید. بینی باید در بالاتر از سطح قلب شما باشد.
- به جلو خم شوید تا خون به پشت گلوی شما نریزد.
- نوک بینی خود را با دو انگشت فشار دهید و به مدت پنج دقیقه نگه دارید.
- اگر خونریزی ادامه داشت، این فرایند را برای ده دقیقه دیگر تکرار کنید.
آیا می‌توان از شکستگی بینی پیشگیری کرد؟
برای کاهش خطر شکستگی بینی، می‌توانید نکات زیر را رعایت کنید:
- هنگام رانندگی حتماً کمربند ایمنی ببندید و کودکان را در صندلی‌های ایمنی مناسب سن خود قرار دهید.
- در حین ورزش‌های تماسی از تجهیزات ایمنی استفاده کنید.
- در هنگام دوچرخه‌سواری یا موتورسواری حتماً کلاه ایمنی بزنید.
چه زمانی باید به پزشک مراجعه کرد؟
اگر علائم ملایمی دارید، ممکن است بتوانید کمی صبر کنید و سپس به پزشک مراجعه کنید. اما اگر ۳ تا۵ روز گذشته و شرایط شما بدتر شود، باید حتماً به پزشک مراجعه کنید:
- درد و ورم بهبودی نمی‌یابد.
- پس از کاهش ورم، بینی شما کج به نظر می‌رسد.
- تنگی نفس دارید.
- خونریزی بینی مکرر رخ می‌دهد.
- تب دارید.
اگر هر کدام از علائم زیر را هم مشاهده کردید، فوراً به پزشک مراجعه کنید:
- سردرد، گردن‌درد، استفراغ و یا غش ناگهانی
- تنگی نفس
- خونریزی که قطع نمی‌شود.
- ترشحات شفاف و آبکی از بینی شما
خلاصه و راهنمای مراجعه به پزشک
شکستگی بینی یک آسیب رایج ناشی از ضربه به صورت است. این آسیب ممکن است دردناک و ناراحت کننده باشد، اما گاهی می‌توان با مراقبت‌های خانگی جزئی مانند یخ و داروهای مسکن، بهبود یابد. همچنین به خاطر داشته باشید که در صورت وجود علائم جدی یا آسیب‌دیدگی‌های دیگر، مراجعه به پزشک ضروری است.
جراحی ترمیمی گزینه‌ای برای افرادی است که از شکل بینی پس از شکستگی راضی نیستند یا اگر مشکلات تنفسی همچنان باقی بماند، اقدامات درمانی لازم است. عموم افرادی که دچار این آسیب می‌شوند، می‌توانند به‌راحتی به درمان برسند، اما ممکن است دچار درد و نارضایتی شوند تا زمان دریافت درمان‌های مناسب.
