رویکردهای درمان درد دنبالچه در تخصص فیزیوتراپی

شناخت استخوان دنبالچه

درد در ناحیه دنبالچه، که به آن کوکسیدینیا نیز می‌گویند، به دردی اطلاق می‌شود که در ناحیه استخوان دنبالچه احساس می‌شود و می‌تواند ناشی از حوادثی مانند ضربه، نشستن طولانی مدت، سطوح سخت و زایمان طبیعی باشد.

•  درد در ناحیه دنبالچه ممکن است به صورت نا مشخص و مبهم باشد، ولی قادر است به شدت افزایش یابد و به دردهای تیز و تیرکشنده تبدیل شود. این درد معمولاً در زمان‌های نشستن یا برخاستن از صندلی حادتر می‌شود.
• درد در برخی موارد ممکن است با فعالیت‌های زناشویی نیز تشدید شود.
• زنان در دوره قاعدگی نیز ممکن است تجربه دردهای افزاینده‌ای در این ناحیه داشته باشند.

ساختار آناتومی استخوان دنبالچه

استخوان دنبالچه یا کوکسیس از کلمه یونانی coccyx گرفته شده است و به صورت چهار استخوان که در دوران جنینی به یکدیگر جوش می‌خورند، شناخته می‌شود.

 رباط‌های مرتبط با استخوان دنبالچه

1. لیگامان قدامی ساکروکسیجئال
2. لیگامان عمیق خلفی ساکروکسیجئال
3. لیگامان سطحی خلفی ساکروکسیجئال
4. لیگامان‌های جانبی ساکروکسیجئال
5. لیگامان‌های درون‌مفصلی

علل بروز درد دنبالچه

علت‌های مختلفی برای بروز درد در ناحیه دنبالچه وجود دارد که در بخش‌های پیشین شرح داده شد:

• ضربه یا تروما

• تروماهای داخلی نظیر زایمان

• آرتروز

بیماری‌های تخریبی در مفاصل می‌توانند باعث ایجاد درد در ناحیه دنبالچه شوند.

• عادات نادرست بدنی (مانند نشستن طولانی مدت در سفر)

وضعیت‌های بدنی نادرست، به ویژه در مسافرت‌های طولانی، برای دنبالچه مضر است و می‌تواند منجر به درد شود. همچنین، حرکات تکراری نیز به ایجاد این دردها کمک می‌کنند.

• اضافه وزن

اضافه وزن ممکن است تغییرات فشاری به دنبالچه وارد کند، به ویژه زمانی که شخص در حالت نشسته قرار دارد.

• کاهش وزن

کاهش وزن ممکن است باعث کاهش قابلیت جذب ضربه در ناحیه باسن و ایجاد درد شود.

• عفونت، آبسه و سرطان

عوامل آسیب‌زای مختلفی همچون عفونت و آبسه می‌تواند موجب درد در ناحیه دنبالچه گردد.

 

 ضربات وارده به استخوان دنبالچه

در مواردی که علت درد ناشی از ضربه باشد، این اتفاق ممکن است به درد مزمن منجر شود. ضربات به دنبالچه به دو نوع ضربه بدون جابجایی و ضربه با جابجایی دسته‌بندی می‌شوند.

• ضربه غیرجابجایی

اگر شدت ضربه کم باشد و جابجایی خاصی در استخوان دنبالچه به وجود نیاید، معمولاً درد زودتر درمان می‌شود و عوارض کمتری مشاهده می‌شود.

• ضربه جابجایی

ضرباتی که باعث جابجایی استخوان دنبالچه و ساکروم می‌شوند، می‌توانند درد شدیدی در ناحیه دنبالچه به وجود آورند. اکثر دردها در این شرایط به رباط‌های متصل به دنبالچه مربوط می‌شود.

رباط ساکروتوبروس

این رباط که از توبروزیته ایسکیوم به استخوان ساکروم و بخش خلفی ایلیوم متصل می‌شود، نقش کلیدی در نگهداری دنبالچه و ساکروم ایفا می‌کند. در آسیب‌های ناشی از ضربه، این رباط می‌تواند ملتهب گردد.

رباط ساکرو اسپاینوس

این رباط که از اسپاینوس پروسس استخوان ایلیوم به ساکروم و تا حدودی دنبالچه امتداد می‌یابد، در مواقع آسیب مانند زایمان دچار کشیدگی می‌شود و می‌تواند منجر به درد شود.

نشانه‌های درد دنبالچه

درد در ناحیه دنبالچه می‌تواند در زمان‌های خاصی مانند ایستادن طولانی یا برخاستن از نشستن به صورت تیز احساس شود. در برخی موارد، ممکن است درد مبهمی در ناحیه لگن نیز حس شود.

عوامل خطر برای بروز درد دنبالچه

عوامل خطر ایجاد درد در ناحیه دنبالچه شامل موارد زیر است:

1. عدم تعادل عضلات در کمر و لگن
2. ایستادن‌های طولانی مدت
3. زایمان طبیعی
4. وضعیت بدنی نامناسب در زمان نشستن
5. افزایش وزن که به فشار اضافی حین نشستن منجر می‌شود
6. کاهش وزن که ممکن است فشار را به دنبالچه افزایش دهد
7. فعالیت‌های ورزشی تکراری مانند سوارکاری و دوچرخه‌سواری

روش‌های درمان درد دنبالچه

درمان این نوع درد می‌تواند شامل اقدامات پیشگیرانه و درمان‌های ساده در صورت پایدار بودن درد باشد. برخی از روش‌های ساده برای درمان درد دنبالچه عبارتند از:

درمان‌های خانگی درد دنبالچه

1.  استفاده از بالش‌های دایره‌ای یا گرد
2. استفاده از گرمای موضعی در موارد مزمن
3. اجتناب از نشستن به صورت نادرست
4. تمرینات منظم کشش عضلات ناحیه دنبالچه

فیزیوتراپی برای درمان درد دنبالچه

اگر درد به درمان‌های خانگی پاسخ ندهد، استفاده از روش‌های کلینیکی مانند فیزیوتراپی می‌تواند مؤثر باشد. برخی از تکنیک‌های فیزیوتراپی شامل:

1.  استفاده از امواج صوتی
2. حرارت درمانی
3. سرما درمانی
4. میدان‌های مغناطیسی
5. مانور درمانی از طریق مقعد

 تزریق برای درمان درد دنبالچه

در موارد خاص، تزریق موضعی در ناحیه دنبالچه و بافت‌های اطراف می‌تواند به کاهش درد و التهاب کمک کند.

استفاده از پماد برای درد دنبالچه

بعضی از پمادها و ترکیبات گیاهی می‌توانند در درمان درد ناحیه دنبالچه موثر واقع شوند. با گرم کردن ناحیه و ماساژ آن با پمادهایی مانند سالیسیلات پیروکسیکام می‌توان به تسکین درد کمک کرد.

جراحی برای درد دنبالچه

در شرایطی که دیگر روش‌ها مؤثر واقع نشوند، جراحی ممکن است در نظر گرفته شود، به ویژه در بیمارانی که دارای دنبالچه‌های بزرگ هستند. البته، این نوع درمان می‌تواند عوارض قابل‌توجهی نیز داشته باشد.

 عوارض جراحی رفع دنبالچه

1. مشکلات ترمیم زخم و احتمال عفونت
2. ناتوانی در عملکرد عضلات ناحیه کف لگن و مشکلات ادراری
3. احساس درد مداوم
4. التهاب
5. آسیب به ناحیه رکتوم یا مخرج
6. آسیب عصبی در ناحیه دنبالچه