توانبخشی پس از سکته مغزی و خدمات خاص فیزیوتراپی می‌تواند تاثیر فوق‌العاده‌ای در فرایند بهبود و درمان افرادی که دچار انواع سکته‌های مغزی شده‌اند، داشته باشد. افراد بالای ۵۵ سال به دلیل سن و سال خود، با ریسک بالاتری نسبت به جوان‌ترها مواجه هستند. مردان به طور کلی در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به سکته مغزی نسبت به زنان قرار دارند، اما نرخ مرگ در میان زنان بالاتر است. علاوه بر این، مصرف هورمون‌های درمانی (مانند استروژن) می‌تواند احتمال بروز مشکلات عروقی در مغز را افزایش دهد.در ادامه ما اطلاعات بیشتری از فیزیوتراپی برای سکته مغزی بدست خواهیم اورد علاوه بر آن ما در کلینیک تخصصی فیزیوتراپی مربوطی خدماتی از جمله فیزیوتراپی در منزل را ارائه میدهیم.
سکته مغزی و اختلالات عروقی مغز
سکته مغزی (Strokes) یا حوادث عروقی مغز (Cerebrovascular Accidents) از رایج‌ترین بیماری‌های ناتوان‌کننده در سیستم عصبی به شمار می‌روند و پس از بیماری‌های قلبی و سرطان‌ها، علت اصلی مرگ و میر در افراد بالای ۴۵ سال هستند.
سکته مغزی زمانی رخ می‌دهد که یک لخته خونی باعث مسدود شدن عروق خون‌رسانی به مغز شود یا یکی از رگ‌های خونی مغز پاره شود و خون‌رسانی به ناحیه‌ای از مغز قطع گردد. این امر موجب کاهش اکسیژن‌رسانی به مغز و در نهایت مرگ سلول‌های مغزی می‌شود.
مرگ سلول‌های مغزی موجب اختلالات عملکردی در بخش‌های مختلف بدن می‌شود. سکته مغزی می‌تواند منجر به فلج، از دست دادن حس گفتار، مشکلات بینایی، گلوله‌وارگی، کما و حتی مرگ گردد.
فیزیوتراپی سکته مغزی می‌تواند در بهبود بیماران مبتلا به این نوع سکته‌ها مؤثر باشد.
انواع اصلی سکته مغزی را بشناسید
سکته مغزی به دو دسته اصلی تقسیم می‌شود:
- سکته‌های ایسکمیک یا حاد
- سکته‌های هموراژیک
سکته ایسکمیک
در حالت سکته ایسکمیک که ۸۵% از موارد سکته‌های مغزی را تشکیل می‌دهد، انسداد عروق و کاهش شدید جریان خون به مغز رخ می‌دهد.
سکته‌های هموراژیک
در سکته هموراژیک که در ۱۵% از موارد سکته‌های مغزی به وقوع می‌پیوندد، خون از عروق به داخل مغز یا فضای زیر عنکبوتیه نشت می‌کند.
شناسایی علائم اولیه سکته مغزی
نشانه‌های اولیه سکته مغزی و مهمترین اقداماتی که بایستی انجام گردد، شامل این موارد است:
- افتادگی صورت
- ضعف در دست‌ها
- مشکل در صحبت کردن
- زمان اقدام
۱) افتادگی صورت
از بیمار بخواهید لبخند بزند. اگر سکته کرده باشد، یک طرف صورت او دچار افتادگی خواهد شد.
۲) ضعف در دست‌ها
اگر بیمار به سکته دچار شده باشد، هنگام خواستن از او برای بالا بردن دست‌ها، یکی از آن‌ها پایین می‌افتد.
۳) مشکل در صحبت کردن
اگر از فرد بخواهید یک جمله ساده بگوید، اگر دچار سکته شده باشد، ممکن است دچار لکنت یا نامفهوم بودن کلمات شود.
۴) زمان
اگر هر یک از علائم فوق مشاهده شود، باید بلافاصله با اورژانس تماس گرفته و به بیمارستان منتقل گردد. هرچه درمان زودتر آغاز شود، پیش‌آگهی بهتری برای بیمار وجود دارد و احتمال مرگ کاهش می‌یابد.
فیزیوتراپی سکته مغزی
فیزیوتراپی برای بیمارانی که دچار سکته مغزی شده‌اند, از ۲۴ ساعت پس از وقوع سکته آغاز می‌شود و پس از ترخیص بیمار، بسته به توانایی‌های فرد، به صورت درمان در منزل یا کلینیک ادامه می‌یابد.
به تأثیر فیزیوتراپی در سکته مغزی ایمان داشته باشید
نکته دلگرم‌کننده درباره سکته مغزی این است که نه تنها می‌توان از آن پیشگیری کرد بلکه بیماران دارای سکته مغزی نیز می‌توانند با مراقبت مناسب بهبود یابند و به کیفیت زندگی خود بازگردند.
روش‌های فیزیوتراپی در درمان سکته مغزی
روش‌ها و برنامه‌های فیزیوتراپی شامل:
- نحوه جابجایی ایمن
- آموزش صحیح استفاده از ابزارهای کمک حرکتی
- انجام تمرینات تقویتی و حرکتی
- توجه به حفظ تعادل
- آموزش صحیح راه رفتن
- کمک به بازتوانی مهارت‌های روزمره
- پیشگیری از عوارض ناشی از بی‌تحرکی
- استفاده از تحریکات الکتریکی برای کاهش درد
- بهبود آگاهی از عملکرد عضلات با بیوفیدبک
- فیزیوتراپی جهت کنترل حرکات روده و مثانه
فیزیوتراپی سکته مغزی در خانه
بعد از ترخیص از درمان سرپایی، ادامه داده‌های توانبخشی در منزل برای بیمارانی که سکته مغزی تجربه کرده‌اند، حیاتی است. در این مرحله، فرد ممکن است به دلیل سکته توانایی حرکت را از دست بدهد و این ضعف حرکتی ممکن است منجر به بی‌تحرکی و ضعف عضلات گردد.
در نخستین جلسه، تیتراپیست فرد را ارزیابی کرده و برنامه درمانی مناسب را بر اساس وضعیت فرد تنظیم می‌کند.
فیزیوتراپی در منزل شامل این موارد است:
- توانایی راه رفتن
- افزایش دامنه حرکتی
- انتقال از تخت به صندلی
- حرکت درون تخت
- استفاده از وسایل ورزشی مناسب
- حفظ تعادل در شرایط مختلف
سؤالات متداول
سؤال: آیا فیزیوتراپی برای همه بیماران سکته مغزی توصیه می‌شود؟
پاسخ: بله، فیزیوتراپی به عنوان یک رویه مهم در فرآیند بهبودی بیماران سکته مغزی شناخته می‌شود و می‌تواند به همه افراد دچار سکته، بسته به نوع و شدت بیماری، کمک کند.
سؤال: چه زمانی باید به فیزیوتراپیست مراجعه کرد؟
پاسخ: بیماران باید حداکثر ظرف ۲۴ تا ۴۸ ساعت پس از سکته مغزی، تحت ارزیابی و درمان فیزیوتراپی قرار بگیرند تا به برنامه بهبودی مؤثر دست یابند.
