افزایش طبیعی فشار خون از دوران کودکی آغاز می‌شود و با گذشت زمان و افزایش سن به تدریج افزایش می‌یابد. این پدیده در مردان بیشتر از زنان مشاهده می‌شود. یکی از عوامل مهم در بالا رفتن فشار خون، رژیم غذایی نادرست و کم‌تحرکی روزانه است. فشار خون بالا به سه دسته تقسیم می‌شود: نوع اول، نوع دوم و نوع بدخیم. فشار خون نوع اول به عوامل ژنتیکی و وراثتی وابسته است و درمان آن چالش‌برانگیزتر از نوع دوم است. نوع دوم عموماً قابل کنترل‌تر است و به شیوه‌های زندگی و عوامل اکتسابی وابسته می‌باشد. فشار خون بدخیم غالباً به مشکلات جدی‌تری نظیر سرطان غده فوق کلیوی مرتبط است و درمان آن نیز معمولاً ساده نیست..و ما در کلینیک تخصصی فیزیوتراپی مربوطی خدماتی از جمله فیزیوتراپی در منزل و در مطب را ارائه میدهیم.
فشار خون طبیعی چه خصوصیاتی دارد؟
فشار خون طبیعی ناشی از مقاومت دیواره‌های عروق در برابر جریان خون است. این فشار به میزان خونی که قلب پمپاژ می‌کند و سطح مقاومت عروق بستگی دارد. هر چقدر عملکرد قلب بیشتر باشد و عروق باریک‌تر باشند، فشار خون نیز افزایش خواهد یافت.
فشار خون معمولاً با دو عدد بیان می‌شود: فشار سیستولیک (عدد اول) که به فشار در عروق حین انقباض قلب اشاره دارد و فشار دیاستولیک (عدد دوم) که به فشار در عروق در هنگام استراحت قلب مربوط می‌شود.
فشار خون بالا چیست؟
فشار خون بالا وقتی اتفاق می‌افتد که فشار بیش از حدی به دیواره‌های عروق وارد می‌شود و در درازمدت می‌تواند منجر به بیماری‌های قلبی-عروقی گردد.
دسته‌بندی فشار خون بالا
طبق تعریف آکادمی قلب و عروق آمریکا، دسته‌بندی‌های فشار خون به شکل زیر است:
- فشار خون طبیعی: فشاری پایین‌تر از۱۲۰ / ۸۰میلی‌متر جیوه.
- فشار خون افزایش‌یافته: زمانی که فشار سیستولیک بین ۱۲۰ تا ۱۲۹میلی‌متر جیوه و دیاستولیک کمتر از ۸۰میلی‌متر جیوه باشد. این وضعیت می‌تواند به مرور زمان بدتر شود اگر اقدامات کنترلی صورت نگیرد.
- مرحله ۱ فشار خون بالا: زمانی که فشار سیستولیک بین ۱۳۰ تا ۱۳۹میلی‌متر جیوه و فشار دیاستولیک بین ۸۰ تا ۸۹میلی‌متر جیوه باشد.
- مرحله ۲ فشار خون بالا: زمانی که فشار سیستولیک ۱۴۰میلی‌متر جیوه یا بالاتر و فشار دیاستولیک ۹۰میلی‌متر جیوه یا بالاتر باشد.
- فشار خون بالای سیستولیک: نوع شایع فشار خون بالا که در سنین بالای ۶۵ سال دیده می‌شود و در این حالت، فشار دیاستولیک طبیعی است (کمتر از ۸۰میلی‌متر جیوه) ولی فشار سیستولیک بالا است.
عوارض فشار خون بالا
پرفشاری خون، رایج‌ترین بیماری قلبی-عروقی در میان افراد سالخورده است و هزینه‌های درمانی سنگینی را به بار می‌آورد. در صورت عدم درمان، فشار خون بالا می‌تواند به کلیه‌ها آسیب وارد کند و منجر به نارسایی کلیوی، سکته مغزی و بیماری‌های جدی دیگر شود که کیفیت زندگی افراد را تحت تاثیر قرار می‌دهد.
روش‌های درمان غیر دارویی و فیزیوتراپی برای کنترل فشار خون بالا
توجه : تمامی درمان‌ها باید تحت نظر تیم درمانی مجرب انجام شوند و بیماران نباید به تنهایی اقدام به درمان نمایند.
با توجه به اینکه مصرف دارو برای بیماران سالمند با چالش‌هایی چون تداخل دارویی مواجه است، تحقیقات اخیر به سمت روش‌های غیر دارویی متمایل شده‌اند. تغییر در سبک زندگی از جمله رژیم غذایی کم سدیم، کم چربی، پر پتاسیم و پر کلسیم، کاهش وزن در افراد چاق، ورزش منظم و کاهش اضطراب می‌تواند بسیار مؤثر باشد. مطالعات نشان داده‌اند که ورزش منظم، به ویژه ورزش‌های هوازی و مقاومتی، می‌تواند فشار خون را به شکل موثری کاهش دهد. پیگیری یک برنامه ورزشی منظم که در نهایت به مدت ۳۰ تا ۴۵ دقیقه در بیشتر روزهای هفته انجام شود، می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند.
معیار اتساع وابسته به جریان یکی از عوامل اصلی برای سنجش سلامت عروق است و به میزان گشادی شریان‌ها در پاسخ به افزایش جریان خون اشاره دارد. این معیار می‌تواند به عنوان نشانه‌ای از بهبود عملکرد عروق در نتیجه ورزش منظم تلقی شود و به پیشگیری از مشکلات آترواسکلروزی کمک کند. تغییرات در ابعاد بدنی مانند افزایش درصد چربی بدن و کاهش قدرت و تعادل نیز از مشکلات معمول سالمندی هستند که می‌توانند با ورزش‌های مقاومتی مدیریت شوند. بسیاری از مطالعات نشان داده است که این نوع فعالیت‌ها می‌توانند به افزایش توده عضلانی و بهبود تعادل در سالمندان منجر شوند و در نتیجه از بروز آسیب‌ها و افتادگی‌ها جلوگیری کنند.
پرسش‌های متداول (FAQ)
- پرسش: فشار خون بالا چه عوارضی دارد؟
فشار خون بالا می‌تواند به مشکلات جدی قلبی، سکته مغزی و آسیب‌های کلیوی منجر شود و کیفیت زندگی را به شدت تحت تاثیر قرار دهد. - پرسش: چگونه می‌توان فشار خون را کنترل کرد؟
تغییر سبک زندگی از جمله رژیم غذایی سالم، ورزش منظم و کنترل استرس می‌تواند به کنترل فشار خون کمک کند. - پرسش: آیا درمان‌های غیر دارویی موثر هستند؟
بله، بررسی‌ها نشان داده‌اند که روش‌هایی نظیر ورزش و تغییر رژیم غذایی می‌توانند به میزان قابل توجهی فشار خون را کاهش دهند.
